پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
رسانه معلم#پاسخگویی معاونت محترم آموزش ابتدایی به مطالب رسانه ها جای تشکر وقدر دانی دارد وپاسخ با اعداد وارقام وتوجیه منطقی باعث رشد اجتماعی و نقد منصفانه وکاربرد وزارتخانه خواهد شد بهتر بود کارکرد و نتایج سامانه جامعه پیگیری بازماندگان تحصیل را معاونت محترم گزارش می کرد که شاید بازگردند ۵۰ هزار نفر از جمله کارکرد این سامانه باشد وسناریوی های بیستگانه را بیان می کردند ویا فایل آن را در اختیار رسانه ها قرار می دادند
انحصار علل متعدد در علت واحده نیز از مغالطات شایعه است که حل مسئله را بغرنج و سیاست‌زده می نماید لذا فقر یکی از عوامل ترک تحصیل است که شاید وزن بیشتری نسبت به عوامل دیگر دارد نداشتن آمار با شاخص های مختلف بررسی ها را مشکل می کند این گزارش را با هم می خوانیم
فاطمه نصیری : بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال تحصیلی 1402-1401 نرخ ترک تحصیل دانش‌آموزان در تمامی مقاطع تحصیلی افزایش یافته است. در این سال تحصیلی نرخ ترک تحصیل دانش آموزان در مقطع ابتدایی با افزایش 0.25واحد درصدی به 1.2درصد رسیده است. ترک تحصیل در مقطع ابتدایی موجب افزایش بی‌سوادی در آینده می‌شود و بسیار نگران‌کننده است. کارشناسان معتقدند افزایش میزان ترک‌تحصیل با افزایش نرخ فقر در سال‌های گذشته رابطه تنگاتنگی دارد. در حال حاضر نرخ فقر در ایران 30درصد است. به عبارت دیگر حدود یک‌سوم از جمعیت ایران توانایی تهیه نیازهای اساسی خود را ندارند. در چنین شرایطی حتی اگر تحصیل رایگان باشد، هزینه‌های جانبی آن موجب می‌شود برخی از خانوارها از تحصیل فرزندان خود چشم بپوشند. علاوه بر این، امکان آن وجود دارد که با توجه به افزایش پدیده کار کودکان، دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده به کارهایی از قبیل شاگردی و زباله‌گردی مشغول شوند. علاوه بر این، برخی از دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم به دلایلی مانند ناکامی برخی از تحصیل‌کردگان در یافتن شغل متناسب با تحصیلات خود، ترجیح می‌دهند به جای ادامه‌تحصیل، زودتر وارد بازار کار شوند
.
بر اساس اطلاعات منتشر‌شده توسط مرکز آمار، در سال تحصیلی 1402-1401، نرخ ترک‌تحصیل دانش‌آموزان در مقاطع تحصیلی مختلف افزایش یافته است. در سال مذکور نرخ ترک‌تحصیل در مقطع ابتدایی با فزایش 0.25واحد درصدی نسبت به سال تحصیلی 1401-1400، به 1.2درصد رسیده است. در این سال تحصیلی در دوره ابتدایی نرخ ترک‌تحصیل پسران 1.21 و نرخ ترک‌تحصیل دختران معادل 1.19درصد بوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند افزایش میزان ترک‌تحصیل در این مقطع می‌تواند آسیب‌های قابل‌توجه و بعضا جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. برای مثال اگر فردی در سال‌های اولیه مقطع ابتدایی ترک‌تحصیل کند، از داشتن مهارت‌هایی مانند خواندن و نوشتن نیز محروم می‌شود. علاوه بر این، آمارهای مربوط به بازماندگان از تحصیل نشان می‌دهد در سال تحصیلی 1402-1401، بیش از 175هزار از دانش‌آموزان دوره ابتدایی از تحصیل جامانده‌اند
وجود آنکه جمعیت جاماندگان از تحصیل نسبت به سال تحصیلی 1401-1400 کاهش یافته، با‌این‌حال همچنان عدد نگران‌کننده‌ای است. نگاهی به آمارهای سال گذشته نشان می‌دهد بیشترین میزان جاماندگی از تحصیل در مقطع ابتدایی مربوط به سال تحصیلی 1400-1399 بوده است. در این سال مدارس از ابتدای سال تحصیلی به صورت مجازی افتتاح شدند. گفته می‌شد که برخی از دانش‌آموزان به دلیل عدم دسترسی به اینترنت و وسایل ارتباطی لازم برای دسترسی به آموزش‌های مجازی، مجبور به کناره‌گیری از تحصیل شدند. تا پیش از این، میزان بازماندگان از تحصیل در دوره ابتدایی حدود 14هزار نفر بود. در حال حاضر نیز برخی از کارشناسان معتقدند اصلی‌ترین دلیل ترک‌تحصیل در این مقطع تحصیلی، مشکلات اقتصادی خانوارهاست. در سال 1401، نرخ فقر در ایران معادل 30درصد بوده است. به عبارت دیگر در حال حاضر حدود یک‌سوم از جمعیت ایران توانایی تهیه نیازهای اساسی خود را ندارند. در چنین شرایطی حتی اگر تحصیل رایگان باشد، هزینه‌های جانبی آن موجب می‌شود برخی از خانوارها از تحصیل فرزندان خود چشم بپوشند. علاوه بر این، در سال‌های گذشته پدیده زباله‌گردی و تکدیگری کودکان به صورت قابل‌توجهی افزایش یافته و احتمال آن می‌رود که تعدادی از دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده به این فعالیت‌ها بپردازند.
با تحصیلات آکادمیک می‌توان کار کرد؟
با تغییر مقطع تحصیلی از ابتدایی به متوسطه دوره اول، نرخ ترک‌تحصیل نیز افزایش می‌یابد. در سال تحصیلی 1402-1401، نرخ ترک‌تحصیل در مقطع متوسطه دوره اول با افزایش 1.1واحد درصدی به 5.47درصد رسیده است. در این مقطع تحصیلی نرخ ترک‌تحصیل پسرها معادل 6.5 و نرخ ترک‌تحصیل دخترها معادل 4.3درصد بوده است. در سال تحصیلی مذکور تعداد بازماندگان از تحصیل در مقطع دوره متوسطه اول با افزایش 8هزار نفری نسبت به سال تحصیلی قبلی، به 197هزار و 690نفر رسیده است. با‌این‌حال بیشترین میزان افزایش نرخ ترک‌تحصیل مربوط به متوسطه دوره دوم بوده است. در سال تحصیلی گذشته نرخ ترک‌تحصیل در مقطع متوسطه دوره دوم با افزایش 1.72درصدی، به 4.04درصد رسیده است. در این سال نرخ ترک‌تحصیل دختران معادل 3.5 و نرخ ترک‌تحصیل پسران معادل 4.5درصد بوده است.
در سال‌های گذشته عواملی مثل ناکامی برخی از جوانان در یافتن شغل، در‌‌حالی‌که از تحصیلات آکادمیک برخوردار بودند، موجب شده برخی به این نتیجه برسند که آغاز فعالیت در بازار کار به جای ادامه‌تحصیل انتخاب بهتری است. بنابراین احتمال آن می‌رود که علاوه بر مشکلات اقتصادی، انگیزه‌های این‌چنینی نیز در زمینه ترک تحصیل افرادی که در این مقطع تحصیلی هستند، موثر باشد.
تاثیر اقتصاد بر آموزش
در سال تحصیلی 1402-1401، نسبت دانش‌آموزان مدارس غیردولتی به کل دانش‌آموزان افزایش یافته و با افزایش 1.6درصدی نسبت به سال 1401-1400 به 14درصد رسیده است. این نسبت در مقطع ابتدایی بیش از دیگر مقاطع است. در سال‌های گذشته بسیاری از والدین دانش‌آموزان به این نتیجه رسیده‌اند که به جای استفاده از مدارس دولتی، با پرداخت شهریه فرزندان خود را در مدارس غیرانتفاعی ثبت‌نام کنند. مهم‌ترین دلیل والدین برای این کار تفاوت زیاد کیفیت آموزش در مدارس دولتی و غیردولتی است. گفته می‌شود در سال‌های گذشته تحریم‌های اقتصادی موجب شده درآمدهای دولت کاهش یابد. کاهش این درآمدها در کیفیت آموزش دولتی نیز موثر واقع شده و اگر افراد توانایی پرداخت هزینه تحصیل فرزند خود را داشته باشند، ترجیح می‌دهند که فرزندانشان در مدارس غیردولتی تحصیل کنند
پاسخ معاونت آموزش ابتدایی
معاونت آموزشی ابتدایی وزارت آموزشوپرورش به گزارش منتشر‌شده در «دنیای اقتصاد» پاسخ داد. این معاونت نوشته است: در پاسخ به مطلب مندرج در روزنامه «دنیای اقتصاد» با عنوان «ضربه فقر به تحصیل» به تاریخ ۱۴۰۲.۱۲.۲۷ پاسخ معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزشوپرورش را به استحضار می‌رساند: عدد کودکان بازمانده از تحصیل دوره ابتدایی در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به کمترین میزان خود در طول سال‌های گذشته رسیده است و در این مقاله نیز به صحت این موضوع اشاره شده است. تنها در سال تحصیلی ذکرشده حدود ۵۰هزار کودک بازمانده از تحصیل جذب آموزشوپرورش شدند و این عدد نسبت به عدد سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ کاهش حدود ۵۰هزارنفری را نشان می‌دهد.
آنچه در مورد کودکان بازمانده از تحصیل به‌خصوص در دوره ابتدایی وجود دارد این است که درصد بسیار بالایی از این کودکان به دلایل متعدد و متقن مانند دارا بودن بیماری صعب‌العلاج، ناتوانی شدید ذهنی، مهاجرت و فوت و سایر عوامل دیگر، امکان حضور در مدرسه را ندارند. دلیل بازماندگی از تحصیل صرفا مسائل مالی و فقر مالی نیست و برجسته کردن این دلیل چندان منصفانه نیست. برای تایید این مطلب، سهم کودکان کار در میان علل بازماندگی از تحصیل کودکان این گروه سنی کمتر از (یازده صدم درصد) است. نرخ پوشش تحصیلی واقعی دوره ابتدایی به‌عنوان مهم‌ترین شاخص توسعه عدالت آموزشی در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ نسبت به سال قبل رشد فراوانی (حدود ۰.۲۵درصد) داشته است. یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق رصد فردبه‌فرد و چهره‌به‌چهره کلیه کودکان بازمانده از تحصیل این گروه سنی و اهتمام برای جذب تک‌تک آنان است. در راستای تحقق این نرخ که از افتخارات نظام اسلامی است ما در سطح کشور تعداد قابل‌توجهی مدارس یک‌نفره، دو‌نفره و سه‌نفره داریم.
اقدام بنیادین وزارت آموزشوپرورش برای جذب کودکان بازمانده از تحصیل و کودکان ترک‌تحصیل:
۱. در سال ۱۴۰۱ این وزارتخانه در راستای دستیابی همه کودکان لازم‌التعلیم به حقوق الهی خود و همچنین پاسخگویی به نهادهای بالادستی و بر اساس تقاضای گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، سامانه‌ای جامع و دقیق را با یکپارچه‌سازی اطلاعات ملی تحت عنوان سامانه شهید محمودوند (شهید شاخص تفحص شهدا) راه‌اندازی و وضعیت دقیق کودکان بازمانده از تحصیل را مشخص کرد. در این سامانه به‌صورت میانگین برای هر ۵ کودک بازمانده از تحصیل یک پیگیری‌کننده جهادی از بین فرهنگیان اختصاص پیدا کرد و این پیگیری‌کننده به درب منزل تک‌تک این کودکان مراجعه و وضعیت آنها را در سامانه شفاف اعلام کرده است.
۲. در سامانه مذکور دلایل، اقدامات و شیوه جذب، آموزش و نگهداشت کلیه کودکان بازمانده از تحصیل در گروه سنی ۶ تا ۱۱سال احصا شد.
۳. در سال جاری بیست سناریو برای کاهش آسیب‌های اجتماعی این پدیده (بازماندگی از تحصیل و ترک تحصیل) طراحی و با تدوین برنامه اقدام ملی برای انسداد مبادی بی‌سوادی و جذب کودکان بازمانده از تحصیل، اقدامات جهادی و انقلابی برای کاهش این روند را آغاز کرده است. هر روز وضعیت این آمار با سرعت بسیار مناسب به‌سوی بهبودی حرکت می‌کند که نتایج آن در پایان سال تحصیلی جاری برای اطلاع عموم مردم شریف ایران منتشر خواهد شد