پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
آلودگی هوا کلاف سردرگمی است که گویی برای حل آن تعطیلی مدارس آسان‌ترین راهکار موجود به شمار می‌‌آید.
به گزارش حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، تعطیلی مدارس عبارتی است که این روز‌ها بار‌ها و بار‌ها تکرار می‌شود، آنقدر این موضوع مطرح شده است که برخی هفته‌ها دانش‌آموزان لابه لای تعطیلی‌ها سری به کلاس‌های درس هم می‌زنند، گاه برودت هوا و ریزش نزولات جوی و گاه آلودگی و مشکلات ناشی از آن مدارس را تعطیل می‌کند.
آنچه این روز‌ها گریبانگیر پایتخت و دیگر کلانشهرها شده است، اوضاع و احوال نابسامان آلودگی هواست که روزهای مدرسه رفتن دانش‌آموزان را نسبتا بیش از سال‌های دیگر نشان می‌دهد، در واقع یکی از پدیده‌های نوین و آسیب‌زای سال‌های اخیر، آلودگی هوا و تعطیلی مدارس به این دلیل است.
براساس آمار‌های رسمی کشور، پایتخت در سال جاری ۱۹۴ روز سالم و ۵۳ روز ناسالم داشته است و در همین آب و هوا تنها تدبیر تعطیلی مدارس محسوب می‌شود.
تعطیلی مدارس مبنای علمی ندارد
مسئله آلودگی هوا در برخی کلان‌شهر‌های ایران دیگر از یک مسئله موقت چند روزه به یک مسئله دائمی تبدیل شده است، ولی تصمیم گیران ملی و استانی به‌جای تمرکز بر راه‌حل‌های اساسی، به شکلی پژوهش نشده، همچنان بر تعطیلی مدارس اصرار می‌ورزند.
آنچه جای تأسف دارد این است که در ذهن عمده مدیران و تصمیم گیران این حوزه، تعطیلی مدارس که خود یک آسیب ناشی از آلودگی هوا و زیانی برای حال و آینده کشور است، جای خود را به راه‌حل این معضل داده است.
حجت اله بنیادی کارشناس مسائل آموزش و پرورش در این مورد به خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گفت: تصمیم گیران این حوزه، دلیل تعطیلی مدارس را حفظ سلامت دانش آموزان و کاهش تردد سرویس‌های رفت‌وآمد و تأثیر این موضوع بر کاهش آلودگی هوا ذکر کرده‌اند، اما در خصوص دلیل اول باید گفت، تعطیلی مدارس و به‌تبع آن، در خانه ماندن این گروه از کودکان، شاید کمی از آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا بر آنها را کاهش دهد، اما همچنان این آلودگی آسیب‌های خود را برای آنها نیز خواهد داشت و شاید بتوان گفت حضور آنها در مدرسه یا منزل، تفاوت چندانی در میزان این آسیبها ندارد.
او ادامه داد: در خصوص استدلال دوم، یعنی این‌که تعطیلی مدارس باعث کاهش رفت‌وآمد‌ها و درنتیجه کاهش آلودگی هوا می‌شود. متأسفانه تاکنون حتی نهاد‌های مسئول در این حوزه همچون سازمان حفاظت از محیط‌زیست، بر مبنای پژوهش‌های دقیق علمی، سهم تعطیلی مدارس را در کاهش آلودگی هوا معین نکرده‌اند و تعطیل کردن مدارس باهدف کاهش آلودگی هوا، ناشی از تصورات آن‌هاست که حتی به بحث‌های نسنجیده‌ای همچون تعطیلات زمستانی مدارس هم منتهی شد.
تعطیلی مدارس چه تاثیری بر کاهش آلودگی هوا دارد؟
تمام خودرو‌های عمومی که سرویس مدارس هستند، چه مدرسه تعطیل باشد و چه نباشد فعالیت خود را در سطح شهر دارند و فقط تنها ممکن است درصد اندکی از خودرو‌های شخصی که این‌ها نیز عموماً مسافربر‌های شخصی هستند ترددشان در سطح شهر کاسته شود.
از طرفی دیگر بر مبنای مطالعات سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش یکی از ساحت‌های شش‌گانه تعلیم و تربیت «ساحت تربیت زیستی و بدنی» است. اهداف ساحت تربیت زیستی و بدنی شامل تلاش پیوســته جهت حفظ و ارتقای سلامت و بهداشت جسمی و روانی خود و دیگران، بصیرت نسبت به سبک زندگی انتخاب‌شده و ارزیابی پیامد‌های آن درباره خود، جامعه و طبیعت، تلاش فردی و جمعی برای حفظ و ارتقای ســلامت و ایمنی افراد جامعه در ســطح محلی، ملی و جهانی، کوشــش مــداوم فردی و جمعی برای حفاظت از محیط‌زیست و احتــرام به طبیعت بر اساس نظام معیار اسلامی است.
بنیادی در این مورد اظهار کرد: سؤالی که از متولیان طراحی برنامه‌های آموزشی و مدیران آموزش‌وپرورش وجود دارد این است که برای تحقق این ساحت تربیتی چه برنامه‌ای طراحی کرده‌اند؟ آیا فقط این‌که دانش‌آموز بداند باید از محیط‌زیست حفاظت کنند کافی است؟ آیا نمی‌توان در راستای حفاظت از محیط‌زیست و یاددهی فرهنگ صحیح مطالبه گری به دانش آموزان، طور طراحی کرد که دانش آموزان، اولین و مهم‌ترین مطالبه گران حفظ محیط‌زیست از مدیران، مسئولان و برنامه ریزان شهری باشند؟ هرچند که هر یک از این پیشنهاد‌ها نیاز به طراحی مناسب دارد، اما قطعاً از بی اقدامی و انفعال آموزش‌وپرورش در این زمینه بهتر است.
اکنون طبق گفته‌های مهرزاد حمیدی معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزرات آموزش و پرورش سازوکار این وزارتخانه برای ساعت ورزش دانش‌آموزان در روزهای آلوده را حرکات ایست‌ورزی در کلاس درس عنوان کرد و گفت: معلمان برای حرکات ورزشی انقباضات ایزومتریک دانش‌آموزان آموزش داده شده اند.
معضلی به نام عقب‌ماندگی تحصیلی در روزهای آلوده سال
عقب‌ماندگی‌های تربیتی و آموزشی ناشی از تعطیلی مدارس در کل قابل جبران نیست و تعطیلی یا عملکرد ضعیف مدارس، به معنای از دست رفتن فرصتهای ارزشمند تربیت دانش آموزان است؛ اما نپرداختن به شیوه جبران بخشی از این عقب‌ماندگی و وجود آزمون‌های یکسان و پدیده نامیمونی همچون کنکور، نگرانی‌های دانش آموزان، اولیا و معلمان را در این زمینه تشدید می‌کند.
هرچند برخی مدارس در همین ایام روزهای تعطیلی آخر هفته را به جبران این تعطیلات با کلاس‌های جبرانی پیش می‌برند و گاه در همین روزهای تعطیلی به دلیل آلودگی هوا مدارس کم و بیش برای مقاطع تحصیلی بالاتر و به ویژه متوسطه دوم برقرار است.
بنیادی درباره راهکار بهبود این وضعیت و کمک به جبران عقب‌ماندگی‌ها بیان کرد: به نظر می‌رسد اتخاذ تصمیم‌های مناسب برای یکسان‌سازی محتوی تدریس شده، به ویژه در دروسی که نیاز به معلم دارند، از طریق تشویق و ترغیب معلمان و استفاده از آموزش‌های الکترونیکی بر خط و غیر برخط میتواند تا حدی به تأثیرات منفی این تعطیلی‌های اجباری را بکاهد.
او بیان کرد: موضوع دیگری که در همین زمینه حائز اهمیت است، برنامه‌ریزی آموزش‌وپرورش، صداوسیما و دیگر نهاد‌های فرهنگی، اجتماعی برای روز‌هایی که مدارس تعطیل می‌شود و دانش آموزان به‌ناچار در خانه محبوس می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تعطیلی ۱۸ روزه مدارس در کمتر از سه ماه/ پایتخت؛ رکورددار تعطیلات شد
ابهام برگزاری امتحانات در روزهای آلودگی هوا
اوضاع آب و هوا در استان‌های سراسر کشور به حدی وخیم است که اگر از آب رفتن ساعت درسی دانش آموزان بگذریم، حالا که معضل آلودگی هوا به ایام امتحانات رسیده است، اما و اگرهای بسیاری در این باره ایجاد شده است.
خسرو ساکی رئیس مرکز سنجش و کیفیت آموزشی خبرنگار حوزه آموزش و پرورش در این مورد گفت که بازه زمانی اول تا ۲۳ دی ماه برای برگزاری این امتحانات در نظر گرفته شده است که به هیچ وجه هم قابل تغییر نیست، درباره امتحانات داخلی هم بازه یک ماهه دی ماه را در نظر گرفتیم که در این مورد مدارس اختیار دارند ۲ هفته را در این بازه انتخاب و امتحانات را برگزار کنند.
تعطیلی مدارس مُسکنی برای حل مشکل آلودگی هوا
با روند افزایش سال‌به‌سال تعداد روزهای آلودگی هوا، پیش‌بینی می‌شود اگر راهکار‌های اساسی مبتنی بر پژوهش، مبنای تصمیم‌گیری مدیریت و توسعه شهری قرار نگیرد، تعطیلی مدارس هم اندک اثر احتمالی خود را بر کاهش آلودگی از دست خواهد داد و اعضای کمیته اضطرار آلودگی هوا تنها اقدام مهم و برجسته شان یعنی تعطیلی مدارس را با اثربخشی فرضی از دست خواهند داد!
بی‌توجهی مدیران شهری به مسئله آلودگی هوا در بسیاری از تصمیم‌های آنها آشکار است. اجرای طرح اقدام ملی مسکن برای ساکنان شهر و استان تهران در شهر‌های پردیس، پرند، هشتگرد و ضعف در سیستم حمل‌ونقل عمومی و تردد به این شهر‌ها سبب خواهد شد، حجم خودرو‌های در تردد شهری و آلودگی هوا تشدید شود.
درمجموع به نظر می‌رسد متولیان کلان تصمیم‌گیری در این حوزه، با انجام پژوهش‌های دقیق، سهم هر یک اقدامات ممکن در کاهش یا افزایش پایدار آلودگی هوا را به تفکیک دستگاه متولی احصاء کنند و بر اساس میزان هزینه‌های مختلفی که هر یک از اقدامات دارد اتخاذ تصمیم کنند.
انتهای پیام/