مشارکت در انتخابات یکی از وجود مشارکت سیاسی شهروندان و از حقوق آنها محسوب میشود؛ و در وهله اول حضور در انتخابات استفاده از حق مسلمی است که به هر شهروند داده شده و اگر از این حق استفاده نکند حق تعیین سرنوشت خود را به دیگران واگذار کرده است.
از حقوق اولیه هر ملتی است که باید سرنوشت و تعیین شکل و نوع حکومت خود را در دست داشته باشد. طبیعی است که چون ملت ایران بیش از ۹۰ درصد مسلمانند باید این حکومت بر پایه های موازین و قواعد اسلامی بنا شود. جامعه فردا جامعه ای ارزیاب، منتقد خواهد بود که در آن تمامی مردم در رهبری امور خویش شرکت خواهند جست. باید اختیارات دست مردم باشد و هر آدم عاقلی این را قبول دارد که مقدرات هر کس باید دست خودش باشد.
عمدتاً حکومتها بر سه عنصر محوری «مردم»، «کارگزاران یا حاکمان» و «سرزمین» شکل میگیرند؛ به این معنا که اگر حکومتی، دارای سرزمین نباشد حکومت محقّق نیست؛ همانطور که اگر حکومتی، دارای کارگزار یا شهروند نباشد باز هم صدق عنوان حکومت مشکل است. برای اینکه این سه عنصر بتوانند «نظام سیاسی» را تشکیل دهند ضروری است که کارگزاران با مردم در بستر سرزمین تعامل داشته باشند.
«مشارکت سیاسی» عمدتاً ذیل حاکمیت موجود شکل میگیرد که یا شهروندان باید حاکمان و کارگزاران خود را انتخاب کنند یا بر کار و عملکرد آنان نظارت داشته باشند یا روندی را تشکیل دهند که بواسطه آن بتوانند در حوزه تصمیمگیریها حضور مؤثر داشته باشند و بتوانند از طُرق مختلف در عرصههای سیاسی تصمیمساز باشند.
اما عمدتاً جلوه بارز مشارکتهای سیاسی را در انتخابات شاهد هستیم. اگرچه غالباً اینطور تصور میشود که اگر در جامعهای «انتخابات» وجود نداشته باشد «مشارکت سیاسی» هم وجود نخواهد داشت؛ اما باید بدانیم که مشارکت سیاسی تنها به انتخابات محدود نمیشود بلکه در همکاری با احزاب و دیگر عرصههایی که مردم در آن حضور جدی دارند هم، مشارکت سیاسی میتواند اتفاق بیفتد.