شاداب سازی مدارس، از امور مهم امروز آموزش و پرورش

نشاط و انبساط روحی، یکی از متغیرهای موثر در شکل‌گیری شخصیت مثبت در کودکان و نوجوانان است و بالعکس، اضطراب و تشویش خاطر عامل مهمی در توقف استعدادهاست. روان شناسان حالت شادی را نتیجه عمل هماهنگ و منسجم و سامان یافته همه عواطف یک فرد می‌دانند و معتقد هستند که نشاط و آرامش روحی زمینه‌های باروری خرد و اندیشه را به وجود می‌آورد.

نشاط و شادابي در مدرسه باعث رشد و شکوفايي در همه ي ابعاد وجودي يک دانش آموز مي شود. در محيط شاد، ذهن انسان پويا، زبانش گويا و استعدادش شکوفا مي گردد. در قرن جديد سرلوحه ي تعليم و تربيت در يک جمله خلاصه شده است. «شوق زندگي کردن را به دانش آموزان بياموزيم» پس بايد معتقد باشيم که در حقيقت رشد پايدار ما در گرو شادي پايدار است و اين شادي بايد در مدارس ايجاد و مديريت شود.

براى این که سلامت جسمانى و روانى کودکان، دانش آموزان، اطرافیان و خودمان حفظ شود، باید سعى کنیم با شناسایى عوامل مؤثر بر شادى، موجبات تقویت عوامل مثبت و تقلیل عوامل منفى مؤثر بر شادى را فراهم کنیم.از آن جا که شادى بزرگ ترها عامل مؤثر در شادى و نشاط کودکان است و اولیاء و مربیان غمگین نمى توانند فرزندان و دانش آموزانى شاد تربیت کنند، از این رو با ارائه نظام اعتقادى درست براى دستیابى به شادى، مى توان به افزایش شادى در میان افراد جامعه کمک کرد. هنگامی که مدرسه مکانی برای آموختن مهارت های کاربردی زندگی باشد برای دانش آموزان شوق انگیز و نشاط آور خواهد بود. دانش آموزان در این مدارس با حوصله و اشتیاق به عمق مطالب پی می برند، آنها را می فهمند، تجربه می کنند و به زندگی خود مرتبط می سازند. از این رو با ذوق و شوق به مدرسه آمده و امید به موفقیت و زندگی در آنها تقویت می گردد. زیرا نشاط و انبساط موجب شکوفایی استعدادها شده و انسان شاداب، پویا و پر تحرک به زندگی امیدوار گردیده و برای رسیدن به اهداف خود سرسختانه تلاش می کند.

برای دست یابی به تحقق آرمان های مربوط به شاداب سازی مدارس باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسئولان نظام آموزش و پرورش ایجاد نمود. در واقع شاداب سازی مدارس را باید در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جستجو کرد.

عوامل ایجاد شادی در مدارس

الف) شاداب سازي ظاهري مدرسه

۱- فضاسازي و زيباسازي حياط مدرسه: ديوارهاي تزيين شده با نقاشي هاي زيبا، سطح زمين مناسب، کاشت درخت و فضاي سبز، قرار دادن نيمکت هاي رنگي، زيبا، تابلوي زيبا در سر در مدرسه، مناسب بودن اندازه محيط مدرسه.

۲- زيباسازي ساختمان مدارس: رنگ آميزي در و پنجره و ساختمان، نصب پرده هاي زيبا، زيباسازي راهروها، کلاس ها و قرار دادن گلدان هاي گل هاي طبيعي و مصنوعي در راهروها، مناسب بودن اندازه کلاس ها و…

۳- زيباسازي و تميز بودن نمازخانه، کتابخانه و کارگاه: استفاده از خوش بو کننده ها، قفسه هاي زيبا، مناسب بودن محيط کتابخانه، نمازخانه و کارگاه.

۴- پوشش هاي ظاهري معلم ها، مدير و کارکنان، دانش آموزان: استفاده از روپوش هاي شاد براي دانش آموزان و همچنين پوشش مرتب و استفاده از رنگ هاي شاد و روشن براي کارکنان مدرسه.

۵- رعايت بهداشت: تميز بودن محيط مدرسه، کلاس ها، بهداشت فردي، اجتماعي، دانش آموزان

ب) معلم شاد و با روحيه

معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظيم مي کند، چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزان پرورش و رشد يابد، بايد اين روند از روح معلم آغاز گردد. حال اگر روح معلم افسرده و ناتوان باشد شانس ناچيزي براي تقويت و مراقبت از روح دانش آموزان بوجود خواهد آمد. معلم با انواع روش هاي تدريس آشنا باشد. اطلاعاتش به روز باشد، معلم بايد بداند کهدانش آموزان داراي تفاوت هاي فردي هستند و نيز بايد با روش هاي تشويق وتنبيه آگاهي لازم داشته باشد و پر روحيه و باانگيزه باشد. (محمودیان، 1383)

ج) جو مدرسه:

جو مدرسه مي تواند بر اساس وفاداري و همدلي سازمان دهي شود يا افراد را در دو سوي يک ديوار بلند ناامني و بي اعتمادي قرار دهد. داشتن فرصت هاي برابر، خودي محسوب شدن، پذيرفته شدن و تمايل به همکاري چند جانبه، از جمله مؤلفه هاي جو مدرسه مي باشد.

د) شاداب سازي دروني و معنوي در مدارس

۱. تربيت معنوي و ديني (آشنايي با لطافت طبيعي و…):  بي ترديد تربيت روحي و معنوي نوجوانان بايد از آغاز حيات آنان مدنظر گرفته شود ليکن چون در سنين نوجواني مي خواهند هويت شخصي پيدا کنند کم کم از والدين خود جدايي بيشتري پيدا مي کنند و وابستگي کمتري مي يابند و همين امر باعث مي شود هدايت معنوي ويژگي خاصي پيدا کند. آشنايي آنان با لطافت طبيعت (آب و هوا و آفتاب و کوه و دريا و… مي تواند نشاط و شادابي را با ادراک طبيعت خداوندي به دست آورد به طوري که نوجوان با ديدن هر يک از ابعاد طبيعت حتي با ديدن يک گل احساس لذت و شادماني کند.

۲. شرکت دادن نوجوان در فعاليت هاي گروهي: فعاليت هاي گروهي و جمعي نوجوانان جزو لا ينفک از زندگي اجتماعي آنان به شمار مي رود و اگر خوب هدايت شود مي تواند آثار سازنده اي را در پي داشته باشد و در واقع مي تواند احساس لذت دروني را براي او به وجود آورد.

۳. جذب مشارکت دانش آموزان در اداره مدارس: شکي نيست که يکي از وظايف مهم تربيتي مديريت مدارس تشويق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان مي توانند با تدوين برنامه هاي مناسب به جلب مشارکت دانش آموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و اين موضوع مي تواند به احساس مفيد بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در نوجوانان کمک کند و خود يکي از موارد شاد زيستن است.