ایاک نعبدو ایاک نستعین

عرصه آموزش و پرورش با مجموعه توانایی‌ها و توانمندی‌هایش و حجم عظیم از نیروی انسانی پرشور، با نشاط، با انگیزه و توانای خود، ذخیره‌ای بزرگ و پایان‌ناپذیری برای هر حرکت ملی و عمومی محسوب می‌شود.

این توانایی بزرگ در طول سالیان متمادی به امداد حرکت‌های اجتماعی آمده و در برهه‌های مختلف توانسته‌است معجزه‌ها خلق نماید. این قدرت و انرژی آنگاه به اوج کارایی و اثرگذاری خود می‌رسد که آن حرکت اجتماعی از صبغه دینی و مذهبی برخوردار باشد. آنگاه است که توانایی مادی با انگیزه‌های مقدس و روحانی، به جمع هم تشکیل قدرتی شکست‌ناپذیر، بیکرانه و حماسه‌ساز را می‌دهد.به دنبال وقوع این تهاجم بود که سراسر سرزمین ایران به سنگری برای مقابله و مقاومت تبدیل شد و در این میانه، مدارس و اتاق‌های کارکنان و فرهنگیان آموزش و پرورش نیز به دژهایی برای این هدف مقدس مبدل شد و این چنین بود که ارتش بزرگ و چاره‌ساز آموزش و پرورش وارد سنگر مقاومت ملی شد. معلمین، کارکنان و دانش‌آموزان اضلاع اصلی تشکیل دهنده قدرت و سرمایه آموزش و پرورش محسوب می‌شوند. نقش‌آفرینی هریک از این عناصر در طول ۸ سال دفاع مقدس از جهاتی مشترک با یکدیگر و ازجهاتی دارای تفاوت صوری با هم بود.از این رو به تحلیل جداگانه نقش هریک از این عناصر در خلق و تداوم این حماسه تاریخی می‌پردازیم.

جنگ ایران و عراق یا جنگ هشت‌ساله که در ایران با نام جنگ تحمیلی و دفاع مقدس نیز شناخته می‌شود و در بسیاری از منابع عربی و بعضی منابع غربی از آن با عنوان جنگ اول خلیج یاد شده است و در زمان صدام حسین در عراق با نام قادسیه صدام ازآن یاد می‌شد، طولانی‌ترین جنگ متعارف در قرن بیستم میلادی و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود که نزدیک به هشت سال به طول انجامید.

با توجه به معنای لغوی دفاع مبانی نظری و اعتقادی دفاع دو اساس دارد که در کل یک منشاء بیشتر ندارد در حالت اول می‌توان مبانی دفاع را عوامل و نواحی خداوند و گرایش های فطری انسان از جمله حق طلبی و خیرخواهی او دانست و در این صورت دفاع به دلیل حفظ مجموعه حقوق انسانی و در راستای کمال او تعریف می‌شود و یکی از عوامل اساسی سعادت انسان است.  در حالت دوم می‌توان مبانی نظری دفاع را اعتقاد به توحید عملی و انفعالی دانست در این صورت دفاع ذات باری تعالی در حفظ ارزش‌های انسانی و ایجاد زمینه‌های مناسب برای تعالی انسان را در صراط مستقیم و به کار آمدن گرایش‌های مقدس فطری انسان به اذن پروردگار در همان راه منشاء تولیدی و یگانگی می یابدو دو امر مستقل از یکدیگر شناخته می شود بلکه یک ذات دارد و در اجرا به صورت های گوناگون جلوه می یابد که این مثبت هم بنا بر آفرینش انسان و تعداد آنان قطعی و صورت‌های دیگر آن محالی ذاتی است آنچه انسان عقل ناقص و در حال رشد خود می داند این است که دفاع از حقوق و ارزش های انسانی و یا انسان های مومن به خدا و عمل کننده به فرمان های او آن هم در جایی که انسان های مومن قادر به دفع شر و خطر از خود نباشد به امر او که خارج از قدرت و استعداد انسان است دفع خطر و فساد می شود و در جایی که انسان قادر است تا خود بر اساس هدایت های الهی دفع تهدیدات کند مسئولیت بر عهده خود اوست به طور کلی مبانی نظری دفاع در « ایاک نعبدو ایاک نستعین» درک و فهم می شود تفکر و تعامل در آن از جهتی یکی است و ازجهتی دوتاست. بهتر است که مبانی نظریه دفاع مشیت و خواست خداوند خالق و مدبر است به حقوق انسان و رعایت آن لحاظ شود حال این سوال مطرح است که در مورد دفاع خواست های خداوند چیست این خواسته‌ها می‌تواند موضوع های دفاع باشد.(رستمی نسب،۱۳۸۹)

منابع:

رستمی نسب، عباسعلی.( ۱۳۸۹). مبانی نظریه دفاع مقدس در قرآن کریم. نشریه ادبیات پایداری

 روحبخش، رحیم. حشمتی، فریده.( ۱۳۹۵). تاریخ شفاهی و نقش وزارت آموزش و پرورش در دفاع مقدس. پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ ایثار و شهادت

 رضایی، رسول.( ۱۳۹۲) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران. شناسنامه قانون

نویسنده :امیر اسدی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی