پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
خانم دکتر جمیله علمالهدی در نشستی با موضوع «تهدید مرجعیت معلمی در عصر ماشینها» با اشاره به تحولات سریع فناوری و نفوذ روزافزون هوش مصنوعی در نظام آموزشی، نسبت به شکلگیری بحرانی عمیق در جایگاه معلمی هشدار داد و آن را تهدیدی امنیتی برای نظم مدرسه و دانشگاه دانست.
وی با بیان اینکه «ماشینهای آموزشی که روزی ابزار کمکمعلم بودند، امروز به رقیبان جدی او تبدیل شدهاند»، تأکید کرد: در آیندهای نهچندان دور، ظرف ۸ تا ۱۲ سال آینده، ممکن است معلم و دانشآموز دیگر نتوانند تشخیص دهند در کلاس با انسان روبهرو هستند یا با همزاد ماشینی. او این پدیده را نه صرفاً یک مسئله آموزشی، بلکه خطری برای هویت انسانی و اجتماعی دانست و گفت: «وقتی تشخیص انسان از ماشین در ارکان جامعه، از دادگاه تا رأس دولت دشوار شود، امنیت انسانی در معرض تهدید جدی قرار میگیرد.» علمالهدی با تشبیه شرایط کنونی به «عصر آتشبس نه صلح»، بر ضرورت بازتعریف نقش معلم در این دوران تأکید کرد.
دکتر علمالهدی در بخش دیگری از سخنان خود، ریشه بحران کنونی را در غفلت از سؤالات بنیادین فلسفی دانست و گفت: جامعه امروز به جای یافتن مسئله، به حل مسائل القا شده مشغول است. او با اشاره به سیر تاریخی اندیشه در غرب افزود: «در دوران مدرن، عقل که زمانی حقیقتی ماورایی تلقی میشد، با علم معادل گرفته شد و از همینجا انحراف شکل گرفت.» به گفته وی، نظام دانشگاهی معاصر بر پایهی «تثلیث مکانیکی علم، عالم و معلوم» بنا شده است؛ ساختاری که در آن عالمان، معنا و حدود علم را تعیین میکنند و اکنون این نظم مکانیکی در حال فروپاشی است.
علمالهدی با تأکید بر نظریات اندیشمندانی چون نیچه و فوکو، به پیوند خطرناک دانش و قدرت اشاره کرد و اظهار داشت: «وقتی علم در خدمت اراده معطوف به قدرت قرار گیرد، دیگر حقیقت قربانی میشود و آموزش، ابزار سلطه خواهد شد.» او افزود که بازگرداندن عقل به جایگاه اصیل خود، شرط نجات انسان از سلطه ماشین و بازسازی هویت انسانی است.
وی در ادامه سخنرانی خود، بر ضرورت شکلگیری یک نهضت سوادآموزی نوین برای مقابله با پیامدهای فرهنگی عصر ماشین تأکید کرد و گفت: «در نبرد میان ارتش عقل و ارتش جهل، ماشینها محصول جهلاند و باید در حد ابزار باقی بمانند، نه اینکه بر انسان سوار شوند.» علمالهدی ضمن هشدار درباره نبود سلاح فرهنگی در برابر این نبرد شناختی، خواستار ساخت «موشکهای فرهنگی» برای دفاع از هویت فکری جامعه شد.
او همچنین خطاب به معلمان تأکید کرد: «نخستین گام، توانمندسازی خود و کسب چشم عقابی برای تشخیص دقیق تحولات است. باید به منابع اصیل از جمله بیانات حضرت آقا و آثار حضرت امام مراجعه کنیم تا بتوانیم حقیقت را از تحریف بازشناسیم.» وی با اشاره به اینکه اقتدار اجتماعی مقدم بر افزایش حقوق است، گفت: «اگر معلم شأن و منزلت فرهنگی خود را بازیابد، میتواند با اقتدار در عرصههای عمومی و سیاسی نیز حضور مؤثر داشته باشد.»
خانم علمالهدی در پایان با انتقاد از نقش رسانهها و فناوریهای جهانی در گسترش وهم و هوس اظهار داشت: «پدیدههایی مانند سینما، جام جهانی و شبکههای ارتباطی جهانی، به گسترش هوسگرایی و غفلت از حقیقت دامن زدهاند؛ و این جریان، بخشی از ارتش جهل است که باید در برابر آن ایستاد.