پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
تحلیل خبری | هدایت تحصیلی در ایران: ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و نگرش‌ها
مشهد – خبرگزاری تحلیلی آموزش
رسانه معلم #در جلسه اخیر کمیته هدایت تحصیلی استان خراسان رضوی، سمیه سادات ابراهیمی، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش، نکاتی را مطرح کرد که بازتابی از یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث آموزش کشور است: هدایت تحصیلی.
ابراهیمی با تأکید بر نقش کلیدی هدایت تحصیلی در پایه نهم تحصیلی، آن را نقطه‌ای سرنوشت‌ساز در تعیین مسیر آینده دانش‌آموزان و سرمایه انسانی کشور دانست. از دیدگاه وی، انتخاب رشته تحصیلی، تنها یک تصمیم درسی نیست، بلکه گامی حیاتی در راستای خودرهبری، خودکفایتی و رضایت روانی و اجتماعی افراد است.
او هشدار داد که محدود کردن دانش‌آموزان به رشته‌هایی چون ریاضی و علوم تجربی، نوعی «دفن استعدادها» و از بین بردن ظرفیت‌های بالقوه کشور است؛ پدیده‌ای که سال‌هاست گریبان‌گیر نظام آموزش و خانواده‌های ایرانی شده است. این نگاه تک‌بعدی نه‌تنها به افت انگیزه و احساس ناکارآمدی در نوجوانان منجر می‌شود، بلکه در درازمدت آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی را نیز به‌همراه خواهد داشت.
ضرورت تغییر نگرش خانواده‌ها و مدیران آموزشی
یکی از محورهای کلیدی سخنان ابراهیمی، فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش خانواده‌ها بود. او تأکید کرد که مسیر هدایت تحصیلی تنها در مدرسه رقم نمی‌خورد، بلکه خانواده‌ها و به‌ویژه والدین، نقش پررنگی در القای نگرش‌های درست یا غلط نسبت به انتخاب رشته دارند. باور به «ارزشمندی بیشتر رشته‌های خاص» باعث شده تا بسیاری از نوجوانان با فشارهای پنهان یا آشکار، مسیرهایی را انتخاب کنند که نه با علاقه‌شان سازگار است و نه با استعدادشان.
نگاه سیستمی به هدایت تحصیلی
تحلیل این اظهارات نشان می‌دهد که هدایت تحصیلی باید از یک نگاه سنتی، کلیشه‌ای و کنکورمحور فاصله بگیرد و به یک فرآیند نظام‌مند، داده‌محور و انسانی تبدیل شود. توجه به نیاز بازار کار، ظرفیت‌های بومی، استعدادهای فردی و علاقه‌مندی دانش‌آموزان، از مؤلفه‌هایی است که باید به شکل جدی در این نظام وارد شوند.
نتیجه‌گیری:
پنظام آموزش و پرورش ایران در آستانه نیاز به تحولی بنیادی در سیاست‌های هدایت تحصیلی است. گفته‌های ابراهیمی نه تنها زنگ خطری برای سیاست‌گذاران، بلکه فراخوانی برای خانواده‌ها، مدیران مدارس و مشاوران است تا با همدلی و آگاهی، مسیر رشد پایدار نسل آینده را هموار کنند.