پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
محسن رضایی گرمه چشمه، معلم شیمی ناحیه ۲ اردبیل و مدرس دانشگاه فرهنگیان
مهارت های تفکر، عناصری قابل تأمل در برنامه درسی و روش های تدریس حضوری و مجازی هستند. اين مهارت ها امروزه، جزو مهارتهای بنیادی زندگی به شمار می آیند. به گونه ای که، اگر برنامه های درسی و روش های تدریس فاقد این عناصر باشند، باید آنها را منسوخ تلقی کرد. عنصر خلاقیت از جمله یکی از عناصر تفکر به حساب می آید که در نظام های آموزشی، برنامه های درسی و روش های تدریس از جایگاه ویژه ای برخوردار هست.
به نظر بعضی از متخصصین تعلیم و تربیت، خلاقیت مهارت یا فرآیندی است که محصول خلاقانه ای تولید کند، مانند نقاشی یا اختراع کردن، ارائه برنامه رایانه ای یا حل مسئله.
نقطه اشتراک همه مفاهیم مختلف خلاقیت، تازگی و نو بودن ایده ها و افکار است.
سوال کردن و تشویق از جمله مهارت های مهم در ایجاد خلاقیت و توسعه آن در فراگیران به حساب می آیند.
سوال کردن:
۱- آیا می توانید اطلاعات مربوط و نامربوط به مسئله را تشخیص دهید؟
۲- آیا می دانید چه فرضیه هایی ساخته اید؟
۳- راه حل صحیح چیست؟ باید از دانش آموزان خواست در این مورد توضیح دهند.
تشویق کردن:
۱- خودمان، یعنی معلمان چند راه حل احتمالی بدهیم و از فراگیران بخواهیم، همین کار را انجام دهند.
۲- به فراگیران فرصت ارائه دیدگاه‌های متفاوت در یک زمینه و دفاع از آنها را قائل شویم.
بنظر می رسد خلاقیت به دانش گسترده، انعطاف پذیر و سازماندهی مداوم نیاز دارد. همچنین انگیزه و پشتکار، نقش مهمی در حل خلاقانه مسئله دارد.
به هر روی، مهمترین اقدام معلم در ارتقای سطح خلاقیت فراگیران این است که به آنها اطمینان بدهیم که خلاقیت آنها ارزشمند و ستودنی است.
گاهي ممكن است معلمان ناخواسته دیدگاه‌های خلاقانه فراگیران را سرکوب کنند. آنان در موقعیتی اند که با پذیرش یا رد پاسخهای غیر معمول و تخیلی می توانند حامی خلاقیت یا برعكس نابود کننده آن باشند؛ معلم با رد کردن پاسخ فراگیر، در واقع خلاقیت وی را نابود می کند.
تدریس به گونه انعطاف پذیر و غیر دستوری به یادگیرندگان فرصت می دهد نظرات دیگران را دریافت و بفهمند. تفکر انعطاف پذیر به پرورش خلاقیت کمک می کند و بر توانایی فراگیرنده برای انتخاب مسیری غیر معمول برای اندیشیدن می افزاید. تفکر انعطاف پذیر، بخشی از تفکر واگرا است که در ایجاد خلاقیت نقش مهمی دارد.
آگاه سازی معلمان از طریق برگزاری کارگاهها، همایش و کنفرانس ها، آموزش پژوهی، درس پژوهی و …… می تواند گام مهمی در رشد و شکوفایی خلاقیت دانش آموزان و معلمان باشد. به امید اینکه این مهم در اولویت برنامه هاي حوزه تعليم و تربيت دولت سیزدهم قرار گیرد و آموزش و پرورشی پویا و در شأن ملت بزرگ ایران اسلامی داشته باشیم.