پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
ابوالقاسم جامه بزرگ كار شناس ارشد روان شناسي تربيتي
بخش جهارم معلم
جایگاه و نقش معلم فراتر از تصور عامه است. زیرا نخستین معلم خداوند متعال است که فرمود علم “وعلّم آدم الاسماء کلّها)1 و “علّم الانسان ما لم یعلم” 2همچنین پیامبر الهی جملگی معلمان بشر بوده اند. برهمين راستا است که پیامبر عظیم‌الشأن حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله فرمودند “انّی(انّما)بعثت معلّما)”.
شأن معلم در کلام امام راحل بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ایران خمینی کبیر و مقام عظمای ولایت حضرت امام خامنه ای (مدظله العالي)، خود کتابي قطور است که فقط به چند عبارت ازان‌ها در این نوشته اشاره می کنیم:
حضرت امام خمینی رحمت الله علیه خطاب به معلمان فرمودند “شغل شما انسان سازی است، معلم انسان درست می کند که همان شغل انبیاست (سند تحول، ص7 ).
مقام معظم رهبری نیز تعابیر ناب فرواني درخصوص معلمان دارند كه هرکدام چون در می درخشند و ترجیح یک عبارت از بین آنها بسیار دشوار است. از جمله فرمودند:” همه مردم باید خود را مدیون معلم بدانند چون معلم کسی که ماده خام انسانی را به یک نیروی فعال ، سازنده، جوشان، مفید، متخصص و عالم تبدیل می کند؛ این بزرگترین کاری است که در عالم طبیعت ممکن است انجام بگیرد”( منشور معلمی در کلام مقام معظم رهبری صفحه 76تاريخ 12/2/1382) همچنین فرمودند:” هیچ تحولی در جامعه صورت نمی گیرد مگر اینکه معلم و دستگاه تعلیم و تربیت در آن نقش اساسی دارند.(همان صفحه ۱۰۴).
درسیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور که از جانب مقام معظم رهبری به سران قوا ابلاغ شده است،ذیل بند ۳ با عنوان” بهسازی و اعلای منابع آموزش و پرورش در خصوص بهبود مدیریت و منابع انسانی، دستوراتی برای اعتلاي منزلت معلمان در ابعاد مختلف مورد تاکید قرار گرفته است از جمله آن ها بند3-2 بازنگري در شیوه های جذب، تربیت، نگه داشت و به کارگیری بهینه نیروهای انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش و بسترسازی برای جذب معلمان کارآمد و دارای شایستگی های لازم آموزشی، تربیتی و اخلاقی بعد از گذراندن دوره مهارتی”3.مي باشد.
آیت الله مظاهری در اهمیت کار معلم می گوید:” یک معلم باید توجه داشته باشد که بسیار می تواند کار کند و نه تنها می‌تواند افراد شایسته و صالح را تحویل جامعه دهد، بلکه حتی می تواند افراد طالع را صالح کند، قوانین طبیعی را خنثي کند. مثلاً معلم می تواند اثر قانون وراثت را خنثي کند. اگر جوانی و نوجوانی از نظر وراثتی آلوده باشد یا اینکه از نظر خانوادگی آلوده باشد ،معلم شایسته و کاردان می‌تواند این ناشایست را شایسته کند. در تاریخ نمونه های فراوانی داریم که معلمی افراد ناشایست را شایسته نموده است. این عمل از نظر اخروی ثواب زیادی دارد، بدانید هیچ عبادتی بالاتر از تعلیم و تربیت نیست و هیچ عبادتی بالاتر از معلمی نیست (مظاهری1370 ص10).
در جهان هم مقام و منزلت معلم بسیار بالا آست.بنیاد وارکی جیمز در یکی از آخرین نظرسنجی های خود وضعیت و منزلت اجتماعی معلمان را در ۲۱ کشور جهان از جمله کشورهای برزیل، فنلاند، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه و سوئد و… مورد بررسی قرار داده است که اکثر مردم شغل معلمی را همتراز مشاغل مهم جامعه تلقی کرده اند و بیشتر مردم احترام خاصی برای معلمان قائل هستند.
به طور کلی محور هر اختراع هر پیشرفت در اندیشه نو، هر نوع زمینه پیشرفت و ترقی انسان در مقام ،مسئولیت و در نهایت تحول جامعه، معلم بوده است.
کلام حضرت علی علیه السلام كه می فرمایند “من علّمنی حرفا فقد صیرنی عبداً” هرکس کلامی را به من آموخت مرا بنده خود ساخت به خوبی شأ« معلم را که این مسئولیت بزرگ را برعهده دارد نشان می دهد. نقش تربیتی معلم آنقدر تاثیرگذار و حساس است که حتي آن را با نقش یک استاد دانشگاه اگرچه ظاهراً از یک جنس هستند نمی توان مقایسه کرد زيرا عموماً در دانشگاه‌ها، مهارت آموزی صورت می گیرد ولی در مدرسه تربیت و انسان سازی نسبت به آموزش اولویت دارد.
با توجه به آنچه بیان شد به نظر می رسد، قدر و جایگاه این گروه فرهیخته و سرامددر ترسیم سرنوشت آینده جامعه و پیشرفت فرهنگ ادب و علم کشور شناخته نشده است ولازم است برای احیای این جایگاه رفیع ،ويژه و بی بدیل معلم که مقام معظم رهبری کار او را بزرگترین کار توصیه فرمودند اقداماتی صورت گیرد. ایشان فرمودند:”امروز روزی است که معلمین کشور باید کاری مشکل انجام دهند وان کار مشکل چیست؟ ساختن انسان های مسلمان ،مومن، متدین و سالم و از لحاظ روحی و اعتقادی؛ ساختن جوانی که بتواند با دست های نیرومند خود چرخ مملکت را بگرداند و این بزرگترین کار است:5.
بدین جهت کانون تربیت اسلامی که رویکردش اعتلای مقام معلم است این موضوع را در دستور کار و برنامه های خود قرار داده و آن را پیگیری کرده است .به نمونه‌های از اقدامات و موضع گیری های كانون که در رسانه ها انعکاس یافته اشاره می کنیم:
در مورد مشکلات معیشتی معلمان ،کانون تربیت اسلامی در طول سال‌های فعالیت در مقاطع تاریخی مختلف از جمله در مهر ۱۳۸۲، سال ۱۳۹۲ اردیبهشت ۱۳۹۴ ،مهر ۱۳۹۷ و … به صور مختلف موضع گیری کرده است و از دست اندرکاران این دستگاه عظیم(آموزش وپرورش) و مسئولان بالا دست ،خواسته است به این امر مهم توجه کافی داشته باشند تا معلمان بتوانند با فراغت از اندیشه معیشت و تامین آن، به وظیفه بسیار خطیر تعلیم و تربیت فرزندان نظام اسلامی بپردازند و آنان را با امیدواری به آینده بهتر کشور، آماده کنند. همچنین برای تامین نیروی انسانی در آموزش و پرورش بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نامه اي به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال کرده است وهمچنين به منظور توجه به مشکلات مختلف معلمان نامه سر گشاده اي خطاب به سران سه قوه منتشر کرده است.
منابع:
1-سوره بقره آيه 31
2- سوره علق آيه 5
3- سياست هاي كلي ايجاد تحول درنظام آموزش وپرورش كشوربند 3-2
4- منشور معلمي دركلام مقام معظم رهبري(صص107-108)