پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
خانم دکتر حشمتیان معاون سابق وزیر آموزش و پرورش، اولین سرمشق در نگاه به تحول را دیدگاه بلند مقام معظم رهبری دانست و گفت: ایشان در زمینه تحول به ۵ گام اساسی تاکید کردند که اولین آن، گام شکل گیری انقلاب، گام دوم نظام سازی، گام سوم دولت سازی، در گام چهارم جامعه سازی و در پنجمین گام نظام سازی بین المللی و تمدن سازی است. گام اول و دوم را در طی چهل ساله انقلاب درک کردیم، اما گام سوم که دولت سازی است البته دولت نه به معنی قوه مجریه بلکه به معنی آحاد مردم اعم از همه قوای سه گانه، نهاد ها و عامه مردم است که باید تراز انقلاب اسلامی و در خدمت توسعه آن و همچنین زمینه ساز ظهور باشد.
دکتر حشمتیان در ادامه گفت: اگر می خواهیم از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش صحبت کنیم، تحقق آن در پنج گام ارزشمند در کلام رهبر معظم انقلاب است که سه گام آن در چهل ساله دوم بر دوش همه ما است و با استفاده از تجارب گذشته راه آینده را در پیش بگیریم. امروز جا دارد که به سه مطلب مهم اشاره کنیم: اول، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که برخواسته از یک فکر جمعی و بارش فکری و نیز بهره مندی از مجموعه های علمی در سال ۱۳۹۰ تایید و برای اجرا به دستگاه ها ابلاغ شد. دوم، ۱۳ سیاست ابلاغی از جانب مقام معظم رهبری برای تدوین شاخص ها و نظارت بر سیاست ها است که به آموزش و پرورش ابلاغ شد. سوم، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. وی به ضرورت ایجاد کمیته برای تبیین شاخص ها و نظارت بر اجرای سیاست ها اشاره کرد و افزود: این نظارت نیازمند حلقه های مختلفی از جمله دستگاه اجرایی، بهره مندی از نظرات نهاد ها از جمله اتحادیه انجمن های اسلامی و سایر دستگاه همکار در آموزش و پرورش است. طبیعی است زمانی که سندی ابلاغ و دوره آزمایشی آن طی می شود باید نگاه اصلاحی در آن داشته باشیم. در واقع این سوال مطرح می شود که دستگاه های اجرایی ما در زمان نگارش برنامه اجرایی سند، سیاست های ابلاغی رهبری را چقدر لحاظ کرده است و چه اصلاحاتی را پیشنهاد داده است؟معاون سابق وزیر آموزش و پرورش با بیان این موضوع که فرزندان، ثروت و سرمایه خانواده ها هستند گفت: این فرزندان در آینده به ثروت های جامعه تبدیل خواهند شد و نقش ما حفظ امانت خانواده ها و ارتقای آن است. اعتقاد ما این است که خانواده پایه تربیت و مدرسه محل تکمیل تربیت است. آیا در موضوع مهم سند تحول بنیادین ظرفیت های لازم را در اجرای سند به کار گرفته ایم؟ آیا نقشه تربیتی برای فعالیت دانش آموزان به عنوان تکمیل تربیت طراحی کرده ایم؟ اجرای نقشه پرورشی و تربیتی نیازمند همت فردی و اراده جمعی است تا بتوانیم به نتیجه مطلوب برسیم. خانم حشمتیان در ادامه به عدم اجرای قانون احیای معاونت پرورشی در حوزه ساختار، اعتبارات و منابع انسانی اشاره کرد و افزود: هنگامی که از منابع انسانی سخن می گوییم کمبود منابع انسانی را نیز باید لحاظ کرد. چقدر به مربی، مشاور و معاون پرورشی توجه کرده ایم؟ در حال حاضر آموزش و پرورش حدود یک سوم نیروی انسانی در این فضا فعالیت می کند و به این معنی است که کمترین اعتبار را نیز شامل می شود. وی گفت: بنابراین اگر می خواهیم از سند تحول آموزش و پرورش به مثابه یک نقشه راه برای تحقق اهداف و برنامه ها استفاده کنیم، قطعا باید به دنبال احیای تمدن عظیم اسلامی به عنوان یک هدف والا باشیم. وی در قسمتی دیگر از سخنان خود کنار گذاردن سلایق و نگاه تخصصی تر به مسائل را رمز موفقیت در این مسیر دانست و گفت: برای احقاق این امر مدیریت صحیح کارگشا است. مدیریت یعنی علم و عمل، رمز موفقیت، هنر است. اطلاعات کافی و اعتقاد به عامل بودن زمینه تاثیر گذاری است اما در این میان هنر را باید به کار بست و هنر ما این است که با وجود ذائقه ها و فرهنگ های متفاوت دانش آموزان، هجمه های دشمن و شرایط خاص( بروز بیماری کرونا) در کنار دانش آموزان باشیم و آن ها را رها نکنیم.
ایشان با اشاره به هجمه های سنگین در اشکال مختلف دشمن در عرضه فرهنگی گفت: تقویت کار پرورشی در واقع یک حرکت دفاعی در مقابل هجمه دشمن است. اگر میخواهیم در این جنگ هوشمندانه عمل کنیم باید دانش آموز را برای مقابله با هجمه های آینده آماده کنیم. وی آموزش و پرورش را مخزن مدیریت کشور خواند و افزود: تمام مدیران کشور از همین نیمکت ها به جایگاه ها و مسند های مختلف رسیده اند و این بار بسیار سنگینی بر دوش این نهاد است. تمام معلمین باید رویکرد پرورشی داشته باشند. حشمتیان گفت: نگاه و فوندانسیون کار ما، یک دیدگاه پژوهشی است که با بررسی آسیب ها و برطرف کردن موانع بتوانیم راه کار مناسب را کشف کنیم و برای این که این کار ارزشمند صورت بگیرد، قطعا مسیر ما آموزش است اما آیا معلم ما آموزشی صرفا علمی است یا تاثیر گذاری تربیتی است؟ بر مبنای اسناد بالا دستی و تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی، موضوع تقویت معنویت مانند “اخلاص” و مسئله تقویت اخلاق مثل “گذشت” را فقط در عمل میتوان جستجو کرد. اگر معلمین ما رویکرد پرورشی نداشته باشند و اگر نیروی پرورشی ما پشتوانه حمایتی نداشته باشد چگونه می شود از آموزش به تربیت رسید؟ در حقیقت خروجی تربیت ما یعنی ساخت مدیریت آینده کشور. بر این اساس بر خورداری از مبانی نظری مستقل و محکم برای تعریف مفاهیم، حدود و دامنه فعالیت ها و تدوین گزاره های ارزش های نظام تعلیم و تربیت به احساس مسئولیت همه دست اندرکاران اعم از فرد یا مدیریت یک مرکز آموزشی، فعالیت یک منطقه آموزش و پرورش باشد که تمام این ها باید هم پوشانی داشته باشند و هیچگاه احساس نکنیم که نهاد ها و تشکل های دانش آموزی ما در حاشیه قرار دارند. اتفاقا اگر تشکل های دانش آموزی به خصوص تشکل ریشه داری مانند اتحادیه انجمن های اسلامی دانش آموزان و حرکت منسجمی مثل بسیج دانش آموزی، در کنار یکدیگر قرار بگیرند آورده هایی را با خود خواهد داشت که منجر به هدایت و روشن شدن مسیر برای مدیران و برنامه ریزان نظام تعلیم و تربیت می شود. خانم دکتر حشمتیان به اهمیت نقش معلم در تربیت دینی اشاره کرد و اظهار داشت: ۲ رویکرد تربیتی و آرمانی در این نقشه راه وجود دارد چرا که برخواسته از اسناد بالا دستی ما است. بر این اساس نیروی انسانی، نظام آموزشی درسی (که جامعه هدف در آن، دانش آموز است) و نظام ساختار و برنامه و بودجه آموزش و پرورش برای تحول است.
وی نیز با اشاره به نقش تشکل های دانش آموزی گفت: ما باید مشارکت خود دانش آموزان را داشته باشیم، بر فرض اینکه الان بهترین معاونان،مربیان و مشاوران پرورشی در مدارس داشته باشیم، آیا خواهند توانست بار تربیتی دانش اموزان را بر عهده بگیرند. آیا می خواهیم تاثیر گروه همسال بر همدیگر را که در بستر تشکل ها اتفاق می افتد را به رسمیت بشناسیم و به آن جایگاه رسمی در فضای تعلیم و تربیت بدهیم؟ نظام پرورشی ما باید نسبت خود را با بعضی از اتفاق ها و مفاهیم مشخص کند. مشخصا “اردو” یک ابزار فوق العاده تاثیر گذار تربیتی در مشارکت پذیر کردن دانش آموزان و ایجاد روحیه اجتماعی و کار گروهی در میان آن ها است. اگر در اهمیت کار گروهی، هزاران سخنرانی کنیم هیچ گاه جای یک اردوی عملی را نخواهد گرفت اما الان (به خاطر بروز برخی سوانح و حوادث در برگزاری اردو های دانش آموزی) به نحوی برنامه ریزی شده است و دستور العمل هایی برای اردو تدوین می شود، هیچ مدیر مدرسه ای جرات خارج کردن دانش آموز را از مدرسه ندارد! زیرا دستور العملی که تدوین شده است حامی و پشتیبان حقوقی مسئولین مدرسه نیست تا از این ابزار تربیتی استفاده کند.
وی درباره نگاه بخشی به امر پرورش گفت: این یک نگاه اقتضایی و محدود است، مثل اینکه نمی توان نسخه ای را که برای مدرسه شهری پیشرفته داریم برای مدرسه محروم روستایی اجرا کنیم. اگر بخواهیم نگاه بخشی را حاکم کنیم نتیجه آن تسلط نگاه سلیقه ای بر نگاه دینی است و این در تضاد با تربیت دینی و نقش معلم در این دیدگاه است که خروجی آن پرورش انسان های صالح برای رسیدن به حیات طیبه می باشد. وی در جمع بندی مباحث خود با اشاره گفت: برداشت شخصی من این است که دستگاه ها اجرایی دچار روز مرگی شده اند و اگر به این امید بنشینیم که فقط آموزش و پرورش باید برنامه ریزی کند تا به این تحول برسیم این نگاه، نگاه کاملی نیست و کسی را محکوم نمی کنیم برای اینکه کاری انجام نشده و یا اینکه کار اجرایی صورت نگرفته است بلکه کار موثر می بایست انجام می گرفت و از ظرفیت جوانان استفاده کرد.