پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
پدیده ی کرونا کشورها را یک به یک در نوردید و همه ی جنبه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و حتی فرهنگی زندگی را تحت تاثیر قرار داد و بر اهمیت فضای مجازی بیش از پیش افزود. آموزش و پرورش دانش آموزان نیز از آسیب های بیماری مهلک و منحوس کرونا در امان نماند و قریب به یک و نیم میلیارد از محصلان دنیا به جهت جلوگیری از گسترش بیشتر این بیماری با تعطیلی مدارس مواجه شدند. با گذشت زمان و همه گیری کرونا نگرانی ها درباره ی ادامه تحصیل دانش آموزان روزبروز افزایش یافت و دولت مردان را بر آن داشت تا با جایگزینی فضای آموزشی از حقیقت به مجاز دوره ی جدیدی را در نظام تعلیم و تربیت رقم بزنند.
در ایران بعنوان اولین تجربه از این عرصه، شبکه آموزشی دانش آموزان با نام شاد رونمایی شد درحالیکه بسیاری از کشورها بسترها و زیرساخت های آن را پیش از این تدارک دیده بودند و از آن بهره برداری می کردند. شاد از همان آغاز و حتی پیش از ظهورش معلمان، دانش آموزان و خانواده ها را با چالش هایی روبرو ساخت. قطعی های بسیار، بروز رسانی های بی حاصل پی در پی، امکانات محدود و در حد اولین نسل از شبکه های اجتماعی، محدودیت در عضویت دانش آموزان، ضعف در حفظ حریم خصوصی و محرمانگی اطلاعات کاربران و چندین ایراد دیگر که برخی به مرور رفع شد اما اینک مشکلات مضاعفی بر سر راه قرار دارد و بجای آنکه مرحمی بر عقب ماندگی تحصیلی و دوری از درس و مدرسه باشد خود منشاء درد شده است.
معلمان از همان روزهای آغازین تعطیلی مدارس همچون مدافعان جبهه ی سلامت به جهاد در عرصه علم آموزی پرداختند و بدون هیچ چشم داشتی شبانه روز خود را برای آموزش آینده سازان ایران اسلامی وقف نمودند. این تلاش های ستودنی گرچه با هیچ بهایی قابل جبران نیست اما مسئولین محترم می توانند با کاستن از دغدغه ها و رفع معضلات در جهت آرامش خاطر این قشر محجوب و فداکار گام های ارزشمندی بردارند.
نخستین دغدغه پیش روی معلمان تولید محتوای درسی با کیفیت برای دانش آموزان است که نیازمند کسب مهارت کار با نرم افزارها و تکنولوژی های جدید و وجود سخت افزارهای مناسب می باشد که آموزش و پرورش می بایست از طریق برگزاری کلاس های ضمن خدمت و دوره های کاربردی تولید محتوای الکترونیکی، آگاهی و مهارت های لازم برای تدریس در فضای مجازی را در معلمان ایجاد و تقویت کند. علاوه بر این در بعد سخت افزاری نیز آموزش معلمان نیاز به حمایت دارد. از آنجا که تهیه و تدارک ملزومات تدریس و دسترسی معلمان به سامانه شاد برعهده وزارت آموزش و پرورش است مدیران عالی وزارت باید امکانات(تبلت و اینترنت رایگان)و زیرساخت ها(سرورهای قوی و پهنای باند کافی) را مهیا نمایند تا فرایند تدریس به سهولت و با کیفیت در خدمت دانش آموزان عزیز قرار گیرد.
غفلت از ساحت تربیتی و سلامت جسمی دانش آموزان نگرانی دیگر معلمان در استفاده از شاد است. از آنجا که تعلیم و تربیت با تاثیر در رفتار بروز می کند، برای اثر بخشی بیشتر به تعامل، ارتباط چهره به چهره و رابطه عاطفی مابین معلم و دانش آموزان خصوصا در پایه های پایین تر تحصیلی وابسته می باشد که این مهم جز با حضور فیزیکی در مدرسه محقق نمی شود. گرچه بخشی از این هدف با ارتباط زنده تصویری و دیگر قابلیت های مغفول در شاد قابل دستیابی است اما باید در نظر داشت که در صورت تداوم این وضع، پرورش دانش آموزان با چالش اساسی مواجه خواهد بود و برای برون رفت از این معضل حضور محدود دانش آموزان در مدرسه با رعایت تمامی موازین و پروتکل های بهداشتی و استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها ضرورت می یابد در نتیجه لازم است از هم اکنون برنامه ریزی، تدارک امکانات، تخصیص منابع مالی و توسعه سرمایه انسانی موردنیاز صورت پذیرد.
ارزشیابی صحیح و مطابق با واقعیت از میزان یادگیری دانش آموزان مسئله دیگری است که معلمان با آن روبرو هستند که برنامه ریزی و ایجاد سازوکار مناسب را می طلبد. ایجاد پایگاه اطلاعاتی برای بارگزاری، ذخیره و بازیابی فعالیت های انجام شده دانش آموزان در قالب کارپوشه الکترونیکی در دوره ی ابتدایی و بهره گیری شاد از سامانه های کاربردی، موفق و تخصصی در عرصه ارزشیابی آموزشی در دوره متوسطه راهکار دیگری است که در کنار آزمون های هماهنگ حضوری راهگشا خواهد بود.
مسئله نه چندان تازه ای که همواره گریبان گیر آموزش و پرورش بوده و هست تمرکز گرایی و عدم آن می باشد که هم اینک نیز در تحمیل و اجبار همه مدارس به استفاده از شاد بروز یافته است. در حالی که شاد با نواقص زیادی مواجه می باشد و زیرساخت های لازم را دارا نیست شاید انحصار در استفاده از شاد در صورتی که امکان تدارک و بهره مندی از سامانه های مناسب تر، کاربردی تر و تعاملی تر برای مدارس فراهم است کاری اشتباه باشد به همین خاطر می توان با تفویض اختیار و تعیین حدود انتظارات و بایسته ها، قدرت عمل بیشتری به مدیران میانی و اجرایی برای اتخاذ تصمیمات در تناسب با بوم، شرایط و ظرفیت ها داد و از این طریق فرصت آزادی عمل و خلاقیت معلمان در استفاده از ابزارهای تدریس را فراهم آورد.
تجربه زیسته معلمان نشان داده است که آماده سازی مواد درسی کیفی و جذاب در بستر شاد به ساعاتی بیشتر از آنچه که دولت برای تدریس معلمان مقرر کرده نیاز دارد و همین موضوع باعث نارضایتی معلمان به سبب تزاحم با امور زندگی شخصی و خانوادگی شده است. به علاوه هنگامی که بخش اعظمی از ساعات موظف معلمان برای تهیه و تولید محتوای الکترونیکی بگذرد طبیعتا فرصت کافی برای پاسخگویی به سوالات، رفع اشکالات، بررسی مسائل و ارتباط دو سویه باقی نمی ماند و معلمان را به سبب عدم تحقق اهداف درسی دل نگران می سازد. به همین خاطر شایسته است تا وزارت آموزش و پرورش با تولید و انتشار محتوای کامل درسی این بار گران را از پیکره ی نحیف معلمان بردارد تا ایشان با طیب خاطر و فرصت فراخ به تعلیم و تربیت دانش آموزان بر مبنای استعدادها و تفاوت های فردی بپردازند. همچنین مطلوب نظر است که برای انباشت و انتقال تجربیات و دستاوردهای گران بهای حال و آینده معلمان بستری دائمی به صورت پایگاه الکترونیکی جامع فراهم آید تا افراد تولیدات خود را در آن به معرض نمایش و استفاده سایر همکاران قرار دهند و به نحوی این مشکل نیز حل گردد.
هر چند که موضوعات نگران کننده و چالش برانگیز برای معلمان در این زمینه بسیار است اما اشاره به اهم آن ها با توجه به فرصت بسیار محدود تا شروع سال تحصیلی کفایت می کند و انتظار می رود تا در اسرع وقت و با قید اولویت مسئولین مربوطه تدبیر چاره نمایند و اندکی از آلام معلمان را در بحبوحه ی مشکلات بکاهند.