پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
در جهان از هر 5 دختر و از هر 7 پسر یک نفر در معرض کودک‌آزاری و سوء‌استفاده قرار دارد
ارومیه (پانا) – کودک آزاری، یکی از معضلات اجتماعی است و آموزش خودمراقبتی به کودکان، لازمه رویارویی با آسیب اجتماعی ” کودک‌آزاری” در جامعه است.
به گزارش پانا، مقوله کودک‌آزاری طی سال های اخیر با توجه به پیشرفت تکنولوژی و دسترسی سنین مختلف به فضای بیرون از خانواده، به یک آسیب جدی تبدیل شده که اگر آموزش‌ها و دخالت‌های به موقع، از سوی خانواده، مربیان، معلمان و متولیان آموزشی آن هم به صورت صحیح و اصولی صورت نگیرد، قابلیت آن را دارد که تا چند سال آینده تبدیل به یک معضل اجتماعی بشود.
رییس سازمان‌پزشکی قانونی استان‌آذربایجان غربی چندی پیش، از افزایش 62 درصدی کودک‌آزاری در سطح استان خبر داده بود. هرچند این افزایش از نظر تعداد، رقم بالایی را نشان نمی‌دهد، اما همین افزایش 62 درصدی حاوی نکات ریز و درشت بسیار زیادی است.
دکتر” رضا داغستانی” روانشناس و مشاور در گفت و گو با پانا با اشاره به موضوع کودک‌آزاری گفت: در جامعه امروز، دیگر محافظه‌کاری و عدم آگاهی‌دادن به کودکان نشان از احترام و تربیت صحیح نیست، عدم آشنایی کودکان با مهارت‌های زندگی و حتی مهارت تفکر انتقادی ثمره ای جز مواجهه با آسیبهای جدی اجتماعی از جمله کودک‌آزاری نخواهد داشت.
به گفته داغستانی، کودک‌آزاری در 3 بخش عاطفی، جسمی و جنسی صورت می‌پذیرد که بخش عاطفی قابل لمس نبوده و جایگاهی در آمار ندارد، اما طبق آمار جهانی ارائه‌شده از هر 5 دختر و از هر 7 پسر یک نفر در معرض کودک‌آزاری و سوء استفاده قرار دارد. البته در کشور ایران با توجه به اعتقادات دینی موجود و شرایط حاکم، این آمار به مراتب کمتر است. به گفته دکتر داغستانی کودک‌آزاری در 3 بخش عاطفی، جسمی و جنسی صورت می‌پذیرد که بخش عاطفی قابل لمس نبوده و جایگاهی در آمار ندارد، اما طبق آمار جهانی ارائه‌شده از هر 5 دختر و از هر 7 پسر یک نفر در معرض کودک‌آزاری و سوء استفاده قرار دارد. البته در کشور ایران با توجه به اعتقادات دینی موجود و شرایط حاکم، این آمار به مراتب کمتر است.
آموزش خودمراقبتی در دوره ابتدایی مهمترین رفتار مقابله با کودک‌آزاری است
سرپرست اداره مشاوره و مراقبت از آسیبهای اجتماعی آموزش و پرورش آذربایجان‌غربی در گفت و گو با پانا در رابطه با چالش کودک‌آزاری در جامعه و آموزش و پرورش گفت: قطعا مجموعه آموزشی وظایفی در قبال موضوع کودک‌آزاری که در صف آسیبهای اجتماعی قرار می‌گیرد، دارد و آموزش‌های خودمراقبتی در پایه ابتدایی یکی از مهمترین برنامه‌ها در قبال این موضوع است.
فدوی ادامه داد: یک خلأ نامحسوس، اما ملموس در موضوعات آسیبهای اجتماعی به خصوص کودک‌آزاری وجود دارد که آن هم آموزش‌های لازم برای خانواده‌ها از طرق مختلف است و همه بخش‌های جامعه مسئولیت آن را باید بر عهده داشته باشند.
داغستانی روانشناس و مشاور در رابطه با افزایش آمار موضوع کودک‌آزاری گفت: افزایش یک‌باره این آمار از چند جهت قابل بررسی است که مهمترین و اصلی‌ترین دلیل آن افزایش آگاهی جامعه نسبت به اطلاعرسانی آسیبهای مختلف در بطن جامعه است. یعنی شاید سال‌های قبل نیز این تعداد کودک‌آزاری وجود داشته، اما به دلیل عدم مراجعه و اطلاعرسانی به مراجع ذی‌ربط در آمار لحاظ نشده است.
او اضافه کرد: کودکان کار، کودکان بی‌سرپرست، کودکان بد سرپرست و کسانی که حامی و پشتیبانی ندارند و فرزندان طلاق و فرزندان افرادی که به فرزندپروری بی‌اعتنا هستند، بیشتر از سایر جوامع آماری در معرض آسیب کودک‌آزاری قرار دارند.
به گفته این مشاور، عدم آشنایی کودکان با مهارت‌های زندگی در سنین پایین و عدم وجود تفکر انتقادی و مهارت نه گفتن از جمله دلایل کودک‌آزاری در سطح جامعه است.
داغستانی گفت: یک ساختار غیر کارشناسی نیز در سیستم آموزش و پرروش حاکم است. به طوری‌که دانش آموز 7 ساله با دانش آموز 12 ساله در یک مدرسه و زیر یک مجموعه در حال تحصیل و در واقع زندگی هستند که طبیعتاً دانش‌آموز 12 ساله خواهان برقراری سلطه بر سایر دانش آموزان سنین پایین است که این مسئله دانش‌آموزان با سنین کمتر را سلطه‌پذیر و در نهایت، آسیب‌پذیر بار می‌‌آورد.
مدیر کل بهزیستی استان آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با پانا به افزایش بهره‌مندی مردم استان از اورژانس اجتماعی اشاره کرد و گفت: طی 9 ماه سال جاری 74 هزار و 499 نفر از خدمات دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی و برنامه اورژانس اجتماعی بهره مند شده اند که این مسئله نشان از افزایش آگاهی مردم نسبت به برخورد و مواجهه با آسیبهای اجتماعی دارد. مدیر کل بهزیستی استان آذربایجان غربی در گفت و گو با پانا به افزایش بهره‌مندی مردم استان از اورژانس اجتماعی اشاره کرد و گفت: طی 9 ماه سال جاری 74 هزار و 499 نفر از خدمات دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی و برنامه اورژانس اجتماعی بهره‌مند شده‌اند که این مهم نشان از افزایش آگاهی مردم نسبت به برخورد و مواجهه با آسیبهای اجتماعی دارد.
سعید فریور در تشریح فعالیت‌های این مراکز گفت: برنامه اورژانس اجتماعی شامل 4 فعالیت مرکز مواجهه با بحران، خط تلفن 123، خدمات سیار و پایگاه‌های خدمات اجتماعی است و همچنین مرکز مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق، سامانه تصمیم، خانه سلامت، کودکان کار و خیابانی، خانه امن، اختلال هویت جنسی و مرکز حمایتی آموزش کودک و خانواده نیز از جمله بخش‌های مرتبط با دفتر امور آسیب‌دیدگان به حساب می‌آیند.
او گفت: در حال حاضر ۱۴ پایگاه اورژانس اجتماعی و 7 پایگاه خدمات اجتماعی در استان فعالیت می‌کنند و این مراکز نخستین نهاد در مداخله موثر برای کاهش آسیبهای اجتماعی به شمار می‌روند. این پایگاه‌ها در شهرستان‌های ارومیه، تکاب، بوکان، چالدران، اشنویه، پیرانشهر، سردشت، سلماس، خوی، مهاباد، میاندوآب، نقده و شاهین دژ فعال است.
فریور در بخشی از این گفت و گو، آسیب های اجتماعی مرتبط با کودکان را از جمله بیشترین موضوعات مراجعه شده به اورژانس اجتماعی قلمداد کرد و گفت: بیشترین مراجعان به اورژانس اجتماعی استان را طی سال جاری، زوج‌های متقاضی طلاق، کودکان کار و خیابانی، افراد دارای اختلافات خانوادگی، کودک آزاری و همسر آزاری تشکیل داده‌اند.
به دورترین مناطق استان، خدمات اورژانس‌اجتماعی ارائه می‌دهیم
مدیرکل بهزیستی آذربایجان غربی در پاسخ به سوالی مبنی بر گستره و نحوه فعالیت اکیپ‌های سیار اورژانس اجتماعی نیز گفت: اکیبپ‌های سیار یا به اصطلاح آمبولانس های اورژانس اجتماعی به صورت 24 ساعته و شبانه روزی آماده حضور در مکان های لازم هستند و محدودیتی برای خدمات‌رسانی از بعد مسافتی و موضوعی ندارند. به گفته او دورترین روستای استان نیز در دسترس همکاران اورژانس اجتماعی قرار دارد.
او در رابطه با میزان و نحوه آگاهی جامعه از فعالیت های این مراکز نیز گفت: بروشورهای تبلیغاتی اورژانس های اجتماعی طی سنوات گذشته در بین مردم توزیع شد. همچنین پایگاه های خدماتی نیز در آگاهی رسانی به جوامع هدف نقش به‌سزایی را ایفا می‌کنند. اکیپ‌های مجموعه سازمان بهزیستی استان با حضور در مکان‌های آسیب‌پذیر و همچنین مدارس، آحاد مردم را از نحوه فعالیت‌های اورژانس اجتماعی و مراکز خدماتی مطلع می‌کنند. طرح “نماد” یا همان “نظام مراقبت‌های اجتماعی دانش آموزان” طی سال‌های اخیر در مدارس کشور در حال اجراست که 142 مدرسه استان آذربایجان‌غربی نیز شامل این طرح هستند؛ اما برای دست‌یابی به نتایج مهم‌تر و اساسی‌تر و همچنین آگاهی همه دانش‌آموزان با موضوعات مختلف آسیبهای اجتماعی، این طرح باید در همه مدارس استان و کشور اجرا شود
با اعلام فریور استان آذربایجان غربی دارای 17 شهرستان است که 14 شهرستان آن از خدمات اورژانس اجتماعی و بقیه نیز از خدمات پایگاه های خدماتی بهره مند بوده ودر صورت لزوم از اکیب های شهرستان های نزدیک استفاده می کنند.
دکتر داغستانی مشاور و روانشناس در خصوص نحوه رویارویی با آسیب کودک آزاری نیز عنوان کرد: افراد و به‌خصوص کودکانی که در مورد تعرض قرار می‌گیرند، نباید مقصر تلقی شوند. چرا که افسردگی و اختلالات پس از سانحه به مراتب خطرناک‌تر و سخت‌تر از رویداد بوده و مراجعه به مشاور و روانشناس از ضروریات است.
او به لزوم آموزش‌های لازم در موضوع مسائل‌جنسی قبل از مدرسه تأکید کرد و گفت: خانواده ها برای آنکه از میزان آسیبهای احتمالی که در کمین فرزندانشان می‌تواند باشد، باید قبل از شروع مدرسه و سنین 4 تا 7 سالگی مباحث مقدماتی درباره مسائل جنسی را با فرزندانشان در میان بگذارند و مدرسه نیز با ادبیات تخصصی و با توجه به فهم دانش آموز و سن و سالش و همچنین در چهارچوب مقررات و شرایط کشور، دانش آموزان را با مسائل جنسی آشنا کنند.
البته فدوی سرپرست اداره مشاوره و مراقبت از آسیبهای اجتماعی آموزش و پرورش آذربایجان‌غربی با اشاره به گام‌های مثبت آموزش و پرورش در این خصوص گفت: طرح “نماد” یا همان “نظام مراقبت‌های اجتماعی دانش آموزان” طی سال‌های اخیر در مدارس کشور در حال اجراست که 142 مدرسه استان آذربایجان‌غربی نیز شامل این طرح هستند؛ اما برای دست‌یابی به نتایج مهم‌تر و اساسی‌تر و همچنین آگاهی همه دانش‌آموزان با موضوعات مختلف آسیبهای اجتماعی، این طرح باید در همه مدارس استان و کشور اجرا شود که البته محقق‌شدن آن، نیارمند همت همگانی است.
گزارش: سینا میرزامحمدی