پایگاه خبری تحلیلی رسانه معلم رسانه فرهنگیان ایران
گروه اجتماعی خبرگزاری رسانه معلم، به نقل از روزنامه صبح نو مورخ دوشنبه، ۱۵ مرداد ۱۳۹۷، سال‌ها پیش در زمانی كه دهه شصتی‌ها به مرور به سد كنكور نزدیك می‌شدند، مؤسسات مختلفی با عنوان آموزشی پدیدار شدند كه به نوجوانان پشت كنكور و خانواده‌هایشان پیشنهادات ویژه‌ای ارائه می‌كردند. ادعاهایی جذاب و تحریك‌كننده برای خانواده‌هایی كه فرزندانشان در بدترین دوره برای ورود به دانشگاه به سر می‌بردند؛ دانشگاه‌ها و صندلی‌هایی محدود برای موج جوانان متقاضی برای تحصیلات تكمیلی. قوانین و فرم عجیب و غریب كنكور كه تقریباً در تمام دنیا منسوخ شده، باعث استقبال مردم از این مؤسسات می‌شد.
رقیبی‌برای‌چیپس‌وپفك!
از همان ساعات اولیه صبح كه دقیقاً زمان آغاز به كار مدارس بود، تبلیغات گسترده مؤسسات كنكوری در تلویزیون شروع می‌شد. حالا دیگر صرفاً چیپس و پفك و ماكارونی آگهی‌های بازرگانی سیما را در قبضه نداشتند؛ رقیب جدیدی به نام مؤسسات كنكوری پدیدار شده بود! مؤسسات مختلفی دراین زمینه فعال بودند اما صرفاً یك یا دو مجموعه به‌طور جدی در آگهی‌های تلویزیون مطرح می‌شدند.
«رشته مورد علاقه و دانشگاه مورد علاقه خود را انتخاب كنید! با ما به قله برسید! و…» شعارهای دهان پركن این مؤسسات بودند. این مؤسسات با ارائه كتب، جزوات كمك آموزشی، برنامه‌ریزی تحصیلی و برگزاری آزمون‌های علمی كارشان را انجام می‌دادند. به مرور و پس گذشت زمانی نه چندان زیاد، تعداد شعبات برخی از این مؤسسات مطرح، به ده‌ها مورد رسید
به طوری كه امروز یكی از این مجموعه‌ها به گفته خودش، صدها شعبه در سراسر كشور دارد!
كمك‌سیمابه‌كنكوری‌ها یا…
با گسترده شدن پدیده كنكور و افزایش متقاضیان ورود به دانشگاه، رقابت بیشتری بین ایرانیان شكل گرفت و به همین دلیل كار مؤسسات هم افزایش یافت. پس از مدتی مدیران تلویزیون تصمیم گرفتند در جهت ارائه خدمات رایگان در موضوع كنكور، برنامه‌هایی تولید كنند كه در قالب آن برخی از دروس به‌طور فشرده تدریس شود. جدای از این كه برنامه‌های تولیدی تلویزیون چه تأثیر مثبتی داشت و جدای از این مساله كه ادعاهای بزرگ مؤسسات مذكور برای مخاطبان چقدر صحت داشت و این كه نقش تلویزیون در راستی‌آزمایی این ادعاها چیست، بعد از موج اول اقدامات تبلیغاتی مؤسسات كنكوری، مقطع جدیدی شروع شد. این‌بار دیگر مؤسسات مذكور به صرف چند ثانیه آگهی راضی نبودند و سهم بیشتری از آنتن را خواستار بودند. برنامه‌هایی مثل گزینه‌دو، گزینه جوان و… به روی آنتن رفتند كه درابتدا تولید سیما بودند اما گویا به مرور مشاركتی شدند. نحوه مبادلات مالی این برنامه‌ها كه مشاركتی بودند كمی نامشخص بود و البته همچنان است.
اداره كل بازرگانی سیما مسوول قراردادهای تبلیغاتی تلویزیون است و برای قالب‌های مختلف هم با توجه به حجم و بستر پخشش تعرفه‌هایی دارد. گزارش آگهی، حك آرم، دعوت به تماشا، زیرنویس و بین برنامه، از جمله قالب‌های تبلیغاتی تلویزیون است. هركدام از این بخش‌ها تعرفه نسبتاً مشخصی دارد و قابل فهم است. اما برنامه‌های اصطلاحاً مشاركتی ظاهراً داستان متفاوتی دارند. طبق برخی اطلاعات، تعیین قرارداد برنامه‌های مشاركتی برعهده شورایی به‌نام مشاركت است. این شورا نهایتاً با نظر مدیر امورمالی مربوطه قرارداد را نهایی می‌كند. برای مثال ظاهراً یكی از برنامه‌های مشاركتی در این زمینه به این شكل بوده كه تهیه‌كننده‌اش از محل سود و درآمدش به سازمان صداوسیما هزینه منتقل می‌كرده است.
آنتن‌تحت‌محاصره!
دریكی دو سال اخیر و پس از آن‌كه مؤسسات و كانون‌های مرجع در موضوع كنكور به اندازه كافی شناخته شدند، موسساتی مطرح شدند كه بیش از برگزاری كلاس و دوره، در زمینه آموزش تست‌زنی فعالیت می‌كنند. یكی از این مجموعه‌ها، در اتفاقی قابل توجه و بی‌نظیر، در همین روزها در چهار شبكه برنامه مشاركتی تبلیغاتی دارد؛ شبكه‌های دو، چهار، پنج و استانی! در طول شبانه روز و حتی ساعات پربیننده آنتن شبكه‌های فوق دراختیار این موسسه قرار می‌گیرد و اساتید این مجموعه كه البته گویا شومن‌های خوبی هم هستند به ارائه برنامه اقدام می‌كنند. دراین برنامه‌ها بخش‌هایی از دروس و مسائل علمی مطرح و حل می‌شوند و پیرو آن دی‌وی‌دی‌ها و جزوات موسسه تبلیغ می‌شوند. حتماً این مورد مطرح می‌شود كه به‌هرحال طبق قانون مجلس شورای اسلامی، بخش قابل توجهی از بودجه رسانه ملی باید از محل تبلیغات تأمین شود و این برنامه‌ها هم در همین زمینه تعریف می‌شوند. باید پاسخ داد كه بله! رسانه ملی محكوم به چنین تبلیغاتی است اما چند سؤال هم پیش می‌آید. تلویزیون برای سپردن آنتن چند شبكه به این دست برنامه‌ها چه دریافت مالی دارد؟ فرمول توافق با این برنامه‌ها چیست؟ بنا بر اخباری غیر رسمی صرفاً جهت سپردن آنتن به برنامه‌های موسسه مذكور، مبلغ پنج میلیارد تومان به حساب تلویزیون واریز شده است؛ آیا این عدد درست است؟ به جز مسائل مالی، آیا طبق استانداردهای رسانه‌ای این میزان از همكاری با یك مجموعه(با فرض رعایت اصول مالی) منطقی است؟ در طول اجرای برنامه‌های این موسسه، ادعاهایی قطعی درباره موفق بودن روش علمی اساتیدش مطرح می‌شود. آیا مدیران تلویزیون قادر به تأیید این ادعاها هستند؟
12میلیاردتومان‌دریك‌ماه!
پس از این قضایا، خبرنگار «صبح‌نو» با یكی از مشاوران این مجموعه تماس گرفته و خدمات این موسسه و نرخ آنها را جویا شد. مشاور این موسسه درباره میزان خدمات به مراجعان گفت: نكات آموزشی و تست‌زنی به دانش‌آموزان ارائه می‌شود. مثلاً برای درس ریاضی فصل‌به‌فصل تدریس شده است. هر فصل ممكن است 8 تا 15حلقه دی‌وی‌دی باشد.
برخی از نكات صرفاً لوح فشرده و بیشتر نكات دی‌وی‌دی به همراه جزوه آموزشی است.وی درباره هزینه این خدمات بیان كرد: مثلاً برای زیست دهم در نظام جدید حدود 100هزار تومان است و روش تست‌زنی‌اش هم همین قیمت. برای پك كامل زیست دهم و یازدهم حدود 500هزارتومان می‌شود. البته برخی پك‌ها گرانتر هستند. مثلاً فقط ریاضی دهم 450هزارتومان است یا ریاضی یازدهم500هزارتومان.
این مشاور درباره این موضوع كه با این نرخ آیا تولید برنامه‌های مشاركتی متعدد در تلویزیون به لحاظ اقتصادی منطقی است، توضیح داد: سایت مجموعه ما از زمان آغاز به كار تا به امروز حدود 400هزار متقاضی داشته است. 600تا 700نفر مشاور در مجموعه ما وجود دارد، هر نفر با 200نفر هم مشاوره انجام دهد آنها نیاز به منابعی پیدا می‌كنند كه درنتیجه درآمد معقولی رقم می‌خورد. مثلاً در تیرماه، حدوداً 12میلیارد تومان مجموعه ما تراكنش مالی داشته است؛ این صرفاً مربوط به یك ماه است پس درنتیجه مشكلی برای تولید برنامه در تلویزیون نداریم. برخی مؤسسات دیگر هستند كه برای پك كامل حدوداً 10میلیون تومان از دانش‌آموز دریافت می‌كنند./د